همسایه‌داری با انصاف و احسان | بررسی مصادیق دستورات دینی درباره آپارتمان‌نشینی امروزی
در فرهنگ آپارتمان‌نشینی به‌واسطه وجود سبک زندگی‌ای که در آن حریم نیست، با آپارتمان اوپن که فاقد حریم است، مواجهیم. این اتفاق حتی در تربیت فرزندان اثر دارد.
به گزارش شهرآرانیوز؛ اینکه اسلام دین خاتم است و سبک زندگی سعادتمندانه آدمی را عرضه کرده است، چیزی نیست که در صدر اسلام و حیات بابرکت نبی‌خاتم (ص) و در جغرافیای اسلام آن دوران محصور مانده باشد، بلکه قرن‌هاست این نسخه، راه را از چاه به بشر نمایانده است و هرکه از آن الهام و الگو گرفته، به مقصد رسیده است.
امروز هم که دیگر از بادیه‌نشینی و خانه‌های کوچک و کاهگلی خبری نیست و آپارتمان‌ها در کوچه و خیابان‌های شهر قد کشیده‌اند، همان آموزه‌ها یادمان می‌دهد که چطور در آپارتمان، زندگی و همسایه‌داری کنیم. دراین‌باره با حجت‌الاسلام‌والمسلمین مسلم گریوانی، مؤلف آثاری همچون «آپارتمان‌نشینی»، «عشق اول» و «و خدایی که در این نزدیکی است»، گفت‌و‌گو کرده‌ایم.
سبک زندگی در آپارتمان، متفاوت است
ما معتقدیم آپارتمان‌نشینی و حتی آپارتمان‌سازی تحت‌تأثیر نوعی از سبک زندگی است. شهرنشینی فقط تغییر محیط زندگی از روستا به شهر و تعداد جمعیت نیست، بلکه تغییر سبک و شیوه زندگی و سبک کسب‌وکار و نحوه گویش و پوشش و سخن گفتن و احترام متقابل و حقوق شهروندی و امثالهم است، لذا ما معتقدیم همان‌طور که آپارتمان‌نشینی و آپارتمان‌سازی بر سبک زندگی اثر می‌گذارد، برعکس آن سبک زندگی هم روی ساخت خانه (آپارتمان‌سازی) و نوع زیست در خانه (آپارتمان‌نشینی) تأثیرگذار است.
فقه برای خانه، حریم قائل است
ما با دو نوع سبک آپارتمان‌نشینی و به‌دنبال آن دو نوع سبک آپارتمان‌سازی مواجه هستیم و آپارتمان‌سازی نیز تحت‌تأثیر شهرنشینی، و شهرنشینی نیز تحت‌تأثیر نوع نگاه به زندگی و انسان است، بنابراین اگر در فرهنگ ما روابط و حریم مهم است و در فقه ما، محرم و نامحرم و حریم‌ها و حیا، چه گفتاری و چه شنیداری اهمیت دارند، این عوامل در نوع ساخت خانه نیز مؤثرند؛ به همین دلیل خانه‌های سنتی، حیاط، اندرونی، بیرونی و هشتی داشتند و افراد بعد از گذر از این مراحل، وارد حریم خانه می‌شدند؛ درنتیجه صدا‌هایی ازقبیل دعوا‌های زن‌وشوهری به هیچ‌وجه درز پیدا نمی‌کرد.
مرگ تدریجی حریم در آپارتمان‌های مدرن
اما در فرهنگ آپارتمان‌نشینی به‌واسطه وجود سبک زندگی‌ای که در آن حریم نیست، با آپارتمان اوپن که فاقد حریم است، مواجهیم. این اتفاق حتی در تربیت فرزندان اثر دارد؛ چراکه در آپارتمان‌های کوچک برای آنها محدودیت ایجاد و مدام به آنها، نکاتی را درباره آرام بودن گوشزد می‌کنیم، همچنین در روابط زن و شوهر، تربیت فرزندان و خلقیات انسان اثر می‌گذارد. در روایات آمده است یکی از خوشبختی‌های انسان، این است که خانه‌اش وسیع و بزرگ باشد؛ چون وسعت روح ایجاد می‌کند. در سبک معماری عتبات‌عالیات نیز شاهدیم که صحن‌ها یا رواق‌ها وسعت دارند تا زائران از این وسعت حرم به یک وسعت و گشایش روحی برسند.
همسایه‌ها را آشتی دهید
در روایات ما عواقب عجیبی برای همسایه‌آزاری آمده است. گاه همسایگان، رفتار‌هایی را بروز می‌دهند که درست نیست؛ به‌طور مثال در راهرو‌های آپارتمان، از همدیگر خداحافظی یا از جاکفشی همسایه‌ها استفاده می‌کنند. بلند کردن بوی سیگار، گذاشتن زباله‌ها دم در خانه و... از دیگر نکات بارز همسایه‌آزاری است. یکی از توصیه‌های دین ما در مورد هم‌نشینی و همسایه‌داری، آشتی دادن بین همسایه‌هاست. اگر دو همسایه با هم قهر هستند، باید آنها را با یکدیگر آشتی دهیم؛ وگرنه آزار آنها به همدیگر، سرایت پیدا می‌کند و مشکل همسایه‌آزاری بیشتر نمود می‌یابد.
در حریم خانه هم تجسس نکنید
در مقابل این دگریسی فرهنگی، پیشنهاد اصلی دین، معماری سنتی است. ما در قدم اول باید تا حد امکان خانه‌هایی با معماری اسلامی بسازیم. در قدم بعد لازم است در آپارتمان‌سازی‌ها به حفظ حریم، توجه و از عایق‌های ضخیم‌تری استفاده کنیم تا صدا را منتقل نکنند. پنجره‌های دوجداره هم مانع دید بیرونی می‌شود. حضرت امیرالمؤمنین (ع) فرمودند: «انسان باید آهسته صحبت کند و تا می‌تواند، حریم نگه دارد و در حریم خانه‌های دیگران، تجسس نکند.»
همه اینها از نشانه‌های ایمان است. اگر در خانه‌ای می‌خواهیم جلسات روضه یا میهمانی برگزار کنیم، بهتر است حریم‌ها رعایت شود؛ مثلا جلسات بی‌تکلف باشد و تا ۱۲شب طول نکشد. اگر در میهمانی، مداحی یا موسیقی پخش می‌کنیم، باید صدای آن را کم کنیم یا ازقبل، از همسایه‌ها اجازه بگیریم و بعدا عذرخواهی کنیم.
به همسایه آزار نرسانید
یکی از آسیب‌های آپارتمان‌نشینی این است که ما با فرهنگ سنتی می‌خواهیم در خانه مدرن بنشینیم که این شدنی نیست؛ چراکه دچار تناقض می‌شویم و روابط همسایه‌داری به‌هم می‌خورد. ما اگر بخواهیم با یک فرهنگ سنتی از یک ابزار نوین استفاده کنیم، دچار آسیب می‌شویم. همسایه‌داری در خانه‌های سنتی با خانه‌های آپارتمانی فرق دارد؛ ما در همسایه‌داری مأمور هستیم به همسایه آزار نرسانیم. اگر ما حیوانات خانگی را به آپارتمان ببریم که موجب آزار همسایه‌ها می‌شود، این چه نوع زیستی است؟
همسایه از خانه، مهم‌تر است
در دین ما راهکار‌هایی برای انتخاب خانه و انتخاب همسایه پیشنهاد شده است. اگر می‌خواهید مستأجر یک خانه شوید یا خانه‌ای را خریداری کنید، مهم‌تر از آن همسایه است؛ چراکه شما قرار است در آن خانه زندگی کنید. اگر همسایه ما بد باشد، امنیت روانی را از دست می‌دهیم؛ برای همین است که در روایات آمده است: «اول همسایه را انتخاب کن، بعد خانه را.» سپس می‌فرمایند: «با کسی همسایه باش که از بدی و شر او ایمن باشی.» همچنین روایات تأکید می‌کنند: «از ما نیست کسی که همسایه‌ها از شر او در امان نیستند.»
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
